– Mẹ! Mẹ ơi! Mẹ về nhà mà xem! Bố đang tẩm xăng đốt nhà kìa!

Bà nhảy phóc lên bờ tiến lại phía thằng Thắng con trai bà. Nó vừa thút thít vừa kể lại việc ông Bành chồng bà đi uống rượu ở quán Gió đầu làng...

Chả là quán do mụ Hồng, lả lơi nhất làng Mông này mở ra. Quán bán đủ thứ hàng hóa các loại: từ hàng xén, la gim đến cà phê, rượu chè giải khát. Suốt ngày mụ mở nhạc xập xình, mồi chài đám trẻ trâu và một vài lão già có máu mặt nhàn rỗi ở làng. Ông Bành là khách thường xuyên của quán. Mười bữa ở quán về là ông xỉn cả mười...

***

Đầu năm rồi bà Lanh đi xem bói ở tận miền núi. Nghe bảo có thầy mới 15 tuổi bị hành căn... mùa đông trời giá rét mà cứ lặn ngụp dưới ao đầu bản mò cua bắt ốc đến tím tái cả mặt mày. Bao nhiêu người vào ra chứng kiến: thầy lên bờ vò đầu bứt tai rồi chỉ trỏ người này chồng chết,người kia con bị tai nạn... nghe nói là linh nghiệm lắm.... Không biết thầy đã nói với bà những gì mà bà tin bắn. Về nhà gom góp tới mấy triệu mang lên cho thầy mua đồ làm lễ giải hạn, trình căn....

Chuyện từ hồi đầu năm, bà tưởng đã yên ổn. Ai dè hôm nay ông Bành vẫn giở chứng. Hai mẹ con bà về đến nhà thì hàng xóm đã bu kín. Đống quần áo của bà ở ngoài sân đang cháy ngùn ngụt. Giọng ông Bành lè nhè:

- Tiên sư con Lanh! Mày v... ê... về đây ông giết! Mày về nhà ông mà yểm họa cho ông à! Ô... ng... ông chưa chết đâu nhá... á...!

Mấy bà xì xào: “Thương con mẹ Lanh ăn ở có đến nỗi nào mà khổ hại! Chồng suốt ngày say rượu, chửi bới, đánh đuổi vợ con. Như thế đầu óc đến mụ mị mất thôi”. Bà Lanh định lao vào dập đống lửa thì mấy người ôm bà lại: “ông ấy đang say. Bà mà lao vào ông lại đánh cho cực thân”; “Để sức mà lo làm nuôi thằng Thắng”. Bà chỉ biết ngồi thụp xuống ngõ thút thít rên nhẹ. Ông Bàng hét một lúc chừng như mệt quá! Ông vào nhà nằm vật lên chiếc chõng tre kê ở gian giữa. Thằng Thắng cũng chỉ biết ôm mẹ khóc theo. Hàng xóm cũng tản dần về. Mẹ con bà lại quay ra ruộng hì hụi kéo nốt đống lúa lên bờ.

Tranh của họa sĩ Trần Thắng

Trời nhập nhoạng tối, bà giục con chuẩn bị ra về. Thằng Thắng ở ngoài ruộng với bà từ lúc ấy tới giờ cũng chưa ăn cái gì. Thi thoảng bà lại nghe rõ tiếng sôi bụng “èo ẹo” vì đói của nó. Lòng bà như xát muối. Tuổi nó đáng ra phải được ăn no, vui chơi cùng chúng bạn trong xóm. Chiều nào nhìn mấy đứa rủ nhau đi đá bóng, mắt nó cũng buồn buồn. Bà biết. Nó thương bà khổ nên suốt ngày quấn bên mẹ. Nó làm giúp bà những việc có thể, đôi khi nói chuyện động viên bà. Đầu óc nó bây giờ không phải là của đứa trẻ chưa tròn 10 tuổi nữa mà ngỡ như nó đã ngoài 20 ấy. Suy nghĩ già dặn. Lời nói khôn khéo. Nó luôn có cách an ủi bà sau mỗi trận đòn của ông Bành khi say xỉn...

Về tới ngõ, thấy nhà tối om. Nghĩ chắc ông Bành còn chưa tỉnh cơn say. Bà kéo vội thằng Thắng đi nhanh vào bếp. Bà lấy bật lửa soi để tìm xem có cái gì cho thằng Thắng ăn lót dạ. Bà hun vội nắm rơm, bắc tạm ấm nước lên rồi lấy mấy củ khoai trên góc chạn vùi vào bếp. Tiếng ngáy “phù... phù” của ông Bàng từ trên nhà vọng xuống. Cả hai mẹ con cứ thì thào... không dám nói to. Sợ ông Bành thức giấc mà còn hơi men, thì rồi mẹ con bà đêm nay chỉ có nước ngồi ngoài ngõ.

Ấm nước sôi, mấy củ khoai cũng vừa kịp chín. Bà khều ra tung qua hứng lại trên tay cho bớt nóng, bà bóc vỏ rồi đưa cho con. Thằng Thắng nhận củ khoai từ tay mẹ, nó xuýt xoa khen thơm rồi vừa thổi vừa ăn. Nhìn con ăn bà cũng thấy đoi đói. Sáng nay, còn chừng non nửa ống gạo bà đã bắc cháo ăn. Đang ngày mùa, bận bịu nên bà chưa đi xát gạo được. Nhà cũng chẳng còn gì ăn ngoài mấy củ khoai lang.

***

Nghĩ cũng cám cảnh cho số phận của bà. Khổ như chưa có cái khổ nào hơn thế. Từ nhỏ bà không được học hành đến nơi đến chốn. Mẹ mất khi bà mới lọt lòng. Bố đi làm cửu vạn trên biên giới rồi theo một mụ phe hàng cũng là dân buôn chuyến. Không hiểu mụ xui khiến thế nào, ông về từ mặt con rồi ở hẳn trên ấy. Thời gian đầu bà cũng nhận được sự chăm sóc, yêu thương của ông bà ngoại. Rồi ông bà mất, lúc ấy bà mới tròn 10 tuổi, bà bắt đầu nhận thấy ánh mắt ghẻ lạnh của anh em, cô gì, chú bác. Thế rồi bà bỏ nhà đi. Lúc gặp ông Bành, bà cũng đã ngót 30. Bà đã đến đây làm thuê cho mấy hộ dân có trang trại trong làng. Hàng ngày bà đi cắt cỏ, dọn chuồng bò, chuồng lợn,... Lúc ấy bà đâu nghĩ sẽ lấy được chồng, trong khi đầu tắt mặt tối mà vẫn chưa nuôi nổi thân mình. Rồi cơ duyên xui khiến, bà trở thành vợ người đàn ông xuất thân “cù bất cù bơ” với 2 đời vợ và tiểu đoàn con gái. Ông đang thèm thuồng một thằng chống gậy.

Đúng như ý nguyện, lấy ông Bành được 2 năm, bà sinh thằng Thắng. Cả làng mừng cho bà. Từ ngày có thằng Thắng, ông cũng bớt lêu lổng. Thỉnh thoảng ông cũng giúp bà những việc vặt trong nhà, rồi cùng bà ra ruộng: lúc thì tát nước, thồ mạ, khi thì chở rạ, dọn bờ... Nhưng có làm thì cũng chỉ đại khái cho xong. Bệnh lười lao động, thích rượu chè của ông cũng không bốc hơi đi đâu được. Lâu ngày thành thói quen vô cùng tệ hại. Về làm vợ ông bà thật cơ cực. Trăm công nghìn việc, tất tật phần bà. Bà như một con thoi chăm chỉ...

Nhưng rồi chẳng quá ba năm, ông Bành vẫn chứng nào tật ấy. Ông bộc lộ bản chất vũ phu, gia trưởng. Bà phải chịu đựng rất nhiều những trận đòn sau những lần say rượu của ông. Việc mình bà làm. Đến bữa cơm, có miếng ngon thì nhường chồng con ăn trước, bà lo dọn dẹp chán chê mê mải, đến khi cha con ông Bành ăn xong, bà mới lủi thủi vô góc bếp ngồi ăn. Vừa ăn vừa nấu cám cho lợn. Cuộc sống của bà là cả chuỗi ngày như vậy trôi đi.

***

Tiếng la hét của ông Bành càng lúc càng nhiều. Căn bếp ọp ẹp đang ngùn ngụt cháy càng lúc càng to. Hàng xóm cũng đã quen với tiếng chử bới, la hét của ông nên cũng không mấy người chạy ra, ngó vào nữa. Thằng Thắng mắt ngấn nước, trân trân nhìn bố. Cái ánh nhìn hụt hẫng, đầy phẫn nộ. Trước mắt nó... bố không phải là người đàn ông mà là một con quỷ dữ đã bị ma men dẫn dụ. Nó đã 11 tuổi... đủ để cảm nhận nỗi đau và sự tủi nhục mà mẹ nó chịu đựng.

Nó chạy một mạch ra ruộng ngô, khóc tức tưởi:

- Mẹ ! Con không muốn ở nhà mình nữa đâu! Ông ấy lại say!

Bà Lanh nghe con nói mà lòng đau nhói! Bà biết nó đã lớn. Nó đủ hiểu được cuộc sống hiện tại của mình. Nó nói với bà rất nhiều....

Về đến nhà, Bà hết nhìn căn nhà trơ trọi, tan hoang, rồi lại nhìn ông Bành nằm sấp ôm lấy cái chõng tre giữa nhà tối hun hút. Tiếng ngáy của ông mà ngỡ như tiếng sấm rền bên tai. Mắt bà tối sầm. Đất dưới chân bà như sụt xuống. Bà cảm thấy mình đang mắt kẹt giữa hố sâu không sao thoát ra được....Rồi bà lại ngắm nhìn thằng Thắng đang đứng ngay bên cạnh mà hai hàng nước mắt chảy dài. Tối ấy, hai mẹ con bà thì thào tới nửa đêm...

***

Những ngày sau đó, Lành Mông cũng chẳng còn yên tĩnh nữa. Những câu chuyện trong làng ầm ĩ hẳn lên: quán Gió bị công an kiểm tra đột xuất. Có một tốp choai choai làng đang sử dụng thuốc lắc, nhảy loạn xạ. Họ còn bắt quả tang có gái mại dâm đang hành nghề. Con mụ Hồng là chủ chứa đã bị bắt ngay hôm ấy.

Hàng xóm không thấy bóng dáng mẹ con bà Lanh đâu. Họ xì xầm to nhỏ: nào là “nhảy sông tự vẫn ở vùng xa” ; rồi thì là “bỏ vô Nam làm ăn” ; người thì tặc lưỡi: ” thôi thế cũng là một cách giải thoát cho một kiếp người”;... Chỉ thấy ông Bành lầm lũi một mình... Những cơn say của ông cũng thưa dần. Ông ngồi thỏng trên chiếc chõng tre; tài sản duy nhất còn lại trong căn nhà tồi tàn. Trông ông lúc này tiều tụy, khuôn mặt đần thộn! Hình như ông đang nhớ thằng Thắng, thằng con trai duy nhất của ông...

Tổng hợp nhiều nguồn