Năm 2024, xuất khẩu sầu riêng của Việt Nam đạt gần 3,3 tỷ USD, tăng hơn 1 tỷ USD so với năm 2023 và gấp gần 8 lần năm 2022. Trong đó, thị trường Trung Quốc chiếm trên 90% tổng kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này của nước ta.

Có doanh nghiệp mỗi tháng đều đặn xuất bán vài trăm tấn, thậm chí lên tới hàng nghìn tấn sầu riêng sang thị trường Trung Quốc. Tuy nhiên, những ngày gần đây, Trung Quốc bất ngờ siết kiểm tra chất vàng O trên sầu riêng khiến hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp Việt bị ảnh hưởng.

Một doanh nghiệp vừa phải quay đầu 170 tấn sầu riêng vì không thể thông quan tại cửa khẩu do chưa có giấy kiểm định chất vàng O.

Sầu riêng Thái Lan xuất khẩu sang Trung Quốc bị phát hiện có chất vàng O gây ung thư. Ảnh: TL

Tổng giám đốc một công ty xuất khẩu sầu riêng sang Trung Quốc chia sẻ, doanh nghiệp đã tạm dừng các lô hàng sầu riêng xuất khẩu sang thị trường này để nghiên cứu và chuẩn bị hồ sơ đáp ứng yêu cầu mới. Khi hoàn tất mọi thủ tục, công ty sẽ tiếp tục xuất khẩu.

Vàng O, hay còn gọi là Auramine O, Basic Yellow 2 - BY2, dùng để tạo màu trong công nghiệp. Đã có nhiều bằng chứng cho thấy chất này gây ung thư trên động vật và người.

Các doanh nghiệp cho rằng sầu riêng Việt đang bị vạ lây. Bởi, cuối năm 2024, Tổng cục Hải quan Trung Quốc (GACC) phát hiện một số lô hàng sầu riêng của Thái Lan có dư lượng vàng O. Ngày 10/1, Trung Quốc ra thông báo áp dụng các biện pháp nghiêm ngặt với sầu riêng nhập khẩu.

Theo đó, ngoài giấy kiểm định Cadimi, sầu riêng nhập khẩu vào Trung Quốc phải có thêm giấy kiểm định vàng O.

Khoảng một tuần sau khi bị ùn tắc hàng trăm container sầu riêng tại khu vực cửa khẩu Nakhon Phanom, Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã Thái Lan đã trực tiếp sang Trung Quốc đàm phán với GACC về các thủ tục tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp.

Ngày 17/1, Trung Quốc bắt đầu cho phép Thái Lan xuất khẩu trở lại, sau khi đồng ý công nhận 6 phòng thí nghiệm có khả năng kiểm định dư lượng vàng O trên sầu riêng.

Ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, cho biết, phía hải quan Trung Quốc nhận định chất vàng O có thể nhiễm vào tới cơm sầu nên phải kiểm tra cả bên trong. Cơ quan chức năng của Trung Quốc cũng cảnh báo không sử dụng sầu riêng bị trả về để chế biến đông lạnh vì khả năng sẽ bị kiểm soát tương tự sầu riêng tươi.

Hải quan Trung Quốc đang kiểm tra 100% lô hàng nhập khẩu và có thể mất đến một tuần để thông quan. Việc này khiến hoạt động xuất khẩu sầu riêng của nước ta bị gián đoạn.

Theo ông Nguyên, Hiệp hội Rau quả Việt Nam đã đề nghị cơ quan chức năng cần nhanh chóng có nhiều phòng kiểm nghiệm cấp giấy chứng nhận an toàn, không có dư lượng chất vàng O, tránh gây gián đoạn xuất khẩu sầu riêng. Đồng thời, hiệp hội đề đạt nguyện vọng được hướng dẫn và cấp giấy chứng nhận kiểm định vàng O, theo yêu cầu của Tổng cục Hải quan Trung Quốc.

Theo VietNamNet