Những ngày này, vườn na Thái của ông Phan Văn Bịt (62 tuổi, ngụ phường Long Hưng, quận Ô Môn, TP Cần Thơ) đang sai trĩu quả. Ở một góc vườn, nhân công tưới nước hoặc thụ phấn cho hoa, số khác tất bật thu hoạch để kịp giao cho khách hàng.

Hơn 10 năm qua, từ một nông dân chân lấm tay bùn chỉ sở hữu chưa đến 1ha đất, gia đình ông Bịt đổi đời nhờ bén duyên với thứ quả lạ, diện tích trồng tới nay lên đến gần 9ha.

Ông Bịt cho biết trước đây, bao nhiêu năm trồng bưởi và dưa hấu, thu nhập của gia đình chỉ đủ ăn tiêu nên nghĩ đến việc phải thay đổi loại quả canh tác. Năm 2014, qua người họ hàng, ông biết đến giống na Thái và đặt mua 250 gốc ở Bến Tre, mang về trồng xen canh vườn bưởi.

“Đây là giống cây mới tại địa phương, tôi tiên phong trồng thử bởi loại này rất được thị trường Hà Nội và TPHCM ưa chuộng. Quả na Thái chín thơm, ngọt thanh, vị béo và ít hạt” - ông Bịt nói.

Sau gần 2 năm chăm sóc, vụ đầu tiên cho thu hoạch chỉ khoảng 1 tấn quả. Ông Bịt nói vì chưa hiểu hết giống cây, bắt tay vào làm nhưng kỹ thuật cắt tỉa cành, tạo tán và thụ phấn chưa đạt hiệu quả. Vì thế na bị bệnh, chết cây, hỏng quả nhiều.

Lão nông chia sẻ trong giai đoạn này, ông tự tìm thông tin trên mạng kết hợp tham quan các vườn trồng na phía Bắc để học hỏi kinh nghiệm.

“Thời gian thu hoạch và công đoạn hỗ trợ thụ phấn là yếu tố then chốt cho sự thành bại của vụ mùa” - ông Bịt đúc kết.

Theo ông, bước đầu tiên phải xác định thời gian thu hoạch chính vụ vào lúc nào để cắt tỉa cành cho hợp lý. Hàng năm, ông tính toán cho na chín, thu hoạch từ khoảng rằm tháng Giêng kéo dài đến rằm tháng Tư âm lịch. 

Với kỹ thuật thụ phấn cho na, cần chọn bông phấn là những bông nở xoè, màu trắng vàng, nhị đực đã chuyển sang màu trắng kem, bao phấn sắp nứt. Sau đó, ông dùng dụng cụ thu hạt phấn, đem qua những bông lấy trái (vừa nở, các cánh hoa mới tách ra), xoay đều cho phấn dính vào nhụy hoa.

Khoảng 1 tuần sau, hoa được thụ phấn sẽ hình thành quả non. Do được thụ phấn tập trung nên quả tròn to, cân đối, hình thức đẹp. Quả na từ lúc thụ phấn đến khi thu hoạch mất từ 95-110 ngày. 

Sâu hại thường gặp ở na là rệp sáp và nhện đỏ. Chủ vườn phải kiểm tra thường xuyên để xử lý sớm, tránh trái bị tấn công dẫn đến dị dạng, giảm chất lượng.

“Vụ thứ 2, cũng từng đó cây giống mà tôi thu hoạch gần 5 tấn quả, giá bán dao động từ 30.000-45.000 đồng/kg” - ông Bịt phấn khởi kể.

Từ đó, gia đình ông bàn bạc, mạnh dạn từ bỏ cây bưởi, dành toàn bộ diện tích đất cho na. Sau đó, ông thuê thêm đất để mở rộng diện tích trồng na.

Đến nay, mô hình được nhân rộng lên gần 9ha, trong đó 7ha với 4.500 gốc na. Chỉ tính riêng năm 2024, vườn na "khổng lồ" cho thu hoạch khoảng 300 tấn. Trừ chi phí, ông Bịt bỏ túi hơn 3 tỷ đồng.

Gia đình ông Bịt thuê thêm 7 lao động tại phương với mức lương 10-12 triệu đồng/tháng để chăm sóc vườn cây. Ảnh: Trần Tuyên
Ông Nguyễn Văn Thắng - Chủ tịch Hội Nông dân phường Long Hưng - cho biết địa phương có hơn 30ha trồng na Thái cho hiệu quả rất tốt, vượt qua xoài, nhãn, bưởi và gấp 5-10 lần so với trồng lúa.

“Điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng ở đây thuận lợi, phường đang khuyến khích người dân đầu tư phát triển theo hướng nông nghiệp sạch, xây dựng thương hiệu để có thể xuất khẩu và mở rộng thị trường tiêu thụ” - ông Thắng cho hay.