Chiều muộn. Quán vắng.

Ông Ban ngồi ở góc quán cà phê sân vườn, bâng quơ nhìn những tán lá xanh um của những hàng cây, mỗi khi có cơn gió nhẹ thoảng qua, những bông sứ trắng rơi rụng lăn lăn trên thảm cỏ xanh. Ánh sáng chiều nhạt nhòa, những cơn gió nhẹ thổi qua khiến không gian càng thêm vắng vẻ. Trong tay ông là chiếc điện thoại, ngón tay vô thức lướt qua các cuộc gọi nhỡ và một vài tin nhắn. Ông không buồn hồi đáp. Dù đã hơn 50 tuổi, ông vẫn giữ thói quen lãng đãng, đôi khi có cảm giác mình như một con ngựa lạc bầy ngơ ngác lưng đồi hoang sơ, bồn chồn thấp thỏm hoang mang, không biết đi đâu về đâu...

Ông là một viên chức văn phòng khá nhàn nhã. Cả đời ông chưa hề gặp một biến cố nào khiến ông phải vất vả khổ sở. Các bạn ông, những người tài hoa, giỏi giang hơn ông, nhưng sau chiến tranh, người thì chèo đò đưa khách sang sông, người chạy xe ôm, người ra nước ngoài, người thì nhẫn nại đẩy xe bán khô mực nướng hàng đêm ở các công viên, người thì bất đắc chí, suốt ngày say khướt, bất cần thân thể, dính nan y nhưng vẫn lấy rượu thay cơm... Thỉnh thoảng, gặp lại bạn bè cũ ông thấy họ sao già nua, khắc khổ, bất hạnh. Cuộc đời của họ đầy gian nan, sóng gió. Họ chấp nhận, không hề buông lời ta thán, nhưng đôi mắt ngun ngút, mờ mịt những nỗi buồn. Ông mời họ cà phê, giúp cho họ chút ít tiền, cảm xúc chấn động rưng rưng, vì ông cảm thấy mình là người may mắn và cũng là người biết chia sẻ với những cảnh đời khốn khó. Giờ hành chính, ông làm vài chuyện giấy tờ lặt vặt, với ông chẳng nghĩa lý gì, cầu an, ngày qua ngày.

Chàng trai thông minh, chăm chỉ học ngày nào có ước mơ mình là một chính khách, đứng trên diễn đàn hùng biện, phía dưới là đám đông công chúng; hay ông đã từng mơ trong công việc, ông sẽ trao đổi với đối tác nước ngoài bằng ngoại ngữ thông thạo như tiếng mẹ đẻ... Các giấc mơ của ông nay đã thành sương khói. Ông tư an ũi, thế thời dâu biển thì phải thế. Bây giờ ông chỉ là một gã thư lại yếm thế, thụ động. Năm mươi tuổi, với vẻ hào hoa, lịch lãm, nhẹ nhàng ông vẫn còn thu hút các cô gái ngoài ba mươi. Họ cũng mơ một người chồng trí thức, sống đạm bạc, biết yêu chiều vợ, chăm lo dạy dỗ các con. Một cái tổ đơn sơ nhưng ấm áp. Vì nhãn tiền, biết bao người đã có chồng giàu, nhưng nửa đường đứt gánh.

Tranh của họa sĩ Lê Trần Thanh Thủy

Phải chăng họ chưa từng sống, chưa từng gửi gắm cuộc đời cho một người đàn ông không biết nhập cuộc, thế giới ngoài kia là một thế giới khác, nó đang trôi đi, nó đang gập ghềnh chuyển động mà ông thì cứ mãi ngồi ở chiếc bàn trong văn phòng có máy lạnh, có bình trà nóng, có những cành phong lan bằng nhựa đẹp mê hồn run rẩy theo hơi mát từ máy lạnh phả ra, có cô lao công hàng ngày lau dọn tỉ mỉ từng kệ sách, từng viên gạch lát nền... Đôi khi, ông tự nghĩ cuộc đời mình sao không bị lăng nhục, ruồng bỏ, quăng quật, bạo hành... để ông nếm trải xem mùi vị nó như thế nào? Liệu ông có chịu đựng nổi không? Nếu như thế, ông phải từ bỏ công việc hiện giờ và tự nguyện quăng thân vào một đời sống khác khó khăn, sóng gió hơn nhiều. Nhàn nhã không muốn, lại muốn bị phỉ báng, cưỡng đoạt, bạo hành, muốn uống đầy chén đắng cay nghiệt, muốn tâm hồn ngang dọc vết sẹo chua chát của cuộc sống. Ngoài năm mươi, liệu ông có dám liều mình không? Dẫu sao, bình yên thanh thản vẫn là cuộc sống mà nhiều người mơ ước?

Ông chợt nghĩ đến cô Huyền Trang, người mà ông vừa mới gặp gần đây, người con gái với vẻ đẹp vượt thời gian. Tương truyền cô thừa hưởng nét đẹp kín đáo, kiêu sa của một Phi tần nhà Nguyễn. Chưa bao giờ ông nghĩ rằng mình lại có cơ hội gặp gỡ một người như thế. Cuộc sống ông bỗng dưng: đời thực sao giống một giấc mơ? Thực hay mơ? Ông cũng không rõ nữa.

Ông Ban bấm số cô Huyền Trang. “Alo, em à, anh đang ngồi ở quán cà phê X, em đến uống cà phê với anh được không?” - Ông Ban nói với giọng khuyến dụ nhẹ nhàng, như thể đó là điều hết sức tự nhiên. “Dạ, em sẽ tới ngay.” Cô Huyền Trang đáp, giọng nhỏ nhẹ, sau một lúc đắn đo, ngập ngừng.

Khoảng hai mươi phút sau, chiếc điện thoại của ông Ban reo lên. Là cô Huyền Trang.

“Em tới rồi nè, anh ngồi đâu?” - Huyền Trang hỏi. “Anh ngồi phía trong.” - Ông Ban trả lời.

Huyền Trang nhanh chóng lướt xe vào trong khuôn viên quán. Khi cô bước vào, khuôn mặt thanh thoát của cô lướt qua như một bóng hình diễm ảo nhẹ nhàng, thu hút những ánh nhìn của vài người trong quán vắng. Dù đã trải qua bao sóng gió trong cuộc đời, cô vẫn giữ được vẻ đẹp tựa như một bức tranh vẽ, tinh khôi, à bí ẩn. Và có vẻ như cô, đôi khi, như đang bay lửng lơ vào một thế giới nào khác của định mệnh.

Cả hai ngồi đối diện nhau trong một không gian yên tĩnh. Khói thuốc của một chàng trai ngồi cà phê bàn bên kia mờ ảo khói sương. Mùi thơm của khói thuốc làm cô say say, cô hít chậm và sâu khi làn khói bảng lảng trên gương mặt cô. Huyền Trang và ông Ban không nói gì cả, như hai ảnh ảo nhìn nhau, thỉnh thoảng ánh mắt gặp nhau rồi lại vội vã tránh đi. Không khí có chút lạ lẫm, một sự e dè không lời nào thốt ra. “Anh nói gì đi chứ”. Huyền Trang lên tiếng, phá vỡ sự im lặng.

Ông Ban lắc đầu, đôi mắt mơ màng: “Anh làm việc mệt quá, chỉ muốn ngắm em cho thư giãn.” - Ông Ban đáp, giọng ông khẽ như một lời thì thầm. Huyền Trang thật hồn nhiên: “Vậy anh cứ ngắm đi.”

Huyên Trang cười nhẹ, ánh mắt cô đượm buồn. Cô không biết ông đang tìm kiếm điều gì trong đôi mắt mình, và cô không biết mình có thể cho ông điều gì. Ngồi mẫu để cho người đàn ông này ngắm ư? Người đàn ông này không hề có sự mạnh mẽ, quyết đoán. Ông chỉ tỏ ra một người duy mỹ, thích chơi đùa với một vẻ đẹp? Thế thôi. Ông chưa bao giờ đặt một mục đích cho ngày mai của mình. Ngoài phố khi đèn đỏ xe dừng, biết bao người ngước nhìn nôn nóng chờ đèn tín hiệu xanh, rồi hối hả tăng ga ngay lập tức, riêng ông, một cách phong nhã bật chiếc quẹt zipo quí hiếm, chậm rãi châm một điếu thuốc hít sâu và thở khói. Ngặt nỗi, giờ đây cô không còn ai thân thiết, ngoài ông. Ngồi với ông, trò chuyện với ông cho qua ngày đoạn tháng.

Thời gian cứ trôi qua, im lặng bao trùm. Quán tối dần. Ánh sáng xanh dịu từ một bóng đèn nhỏ mắc trong một vòm cây tỏa rạng vào nửa gương mặt cô. Ông Ban say đắm ngắm một kiệt tác- tựa một bóng hình liêu trai. Không ai vội vàng nói gì.

Cuối cùng, ông Ban hỏi, giọng ông vẫn như thế, có chút gì đó rụt rè mơ hồ, như thể không muốn làm rõ: “Mới cưới, tại sao ly dị?” - Ông Ban hỏi, câu hỏi này không hề khiến Huyền Trang ngạc nhiên. Cô đã quen với những câu hỏi như thế từ sau cuộc hôn nhân của mình tan vỡ.

Cô im lặng một lúc, rồi trả lời, giọng đều đều, không ngữ điệu: “Em bị sốt rất nặng, suốt nửa tháng trời, nhưng anh ấy không kiêng cữ, không chăm sóc. Em chịu không nổi sự bạo dâm, nên chia tay.” - Huyền Trang dừng lại, hít một hơi dài. - “Cuộc sống hôn nhân chẳng dịu êm, nồng nàn như mình tưởng.”

Ông Ban gật đầu, thở dài, khuyến dụ: “Ngày mai anh đi công tác, nơi đó phong cảnh rất đẹp, em có muốn đi cùng anh không?” - Ông Ban mời gọi, với hy vọng sẽ tìm được sự thay đổi nào đó trong cuộc sống của cô.

“Không.” - Huyền Trang trả lời nhanh, trần trụi, phủ phàng rồi cúi xuống, như thể hỗ thẹn, ngại ngùng vì sự thẳng thắn, nhạy cảm của mình.

***

Tháng sau, họ lại gặp nhau. Lần này là một chuyến công tác xa. Ông Ban và Huyền Trang đến Thác Bạc, một địa danh nổi tiếng với vẻ đẹp hùng vĩ và bình yên. Cao nguyên này thật kỳ lạ, gần như trong ngày thời tiết luân chuyển cả bốn mùa xuân hạ thu đông. Đôi khi, con người như chìm trong mây- những sợi mây mỏng như tơ phủ trên mái nhà, đi lạc vào khung cửa nhà ai đó, ở lại bay quẩn quanh.

Cả hai đứng lặng im, ngắm nhìn dòng thác đổ ào ào, nước mãi tuôn vỗ vào những ghềnh đá chênh vênh, gập ghềnh tung tóe tạo ra âm thanh rào rào như có mưa ở một nơi nào đó, rất xa. Âm vọng tiếng mưa lúc gần, lúc xa khiến cả hai bồn chồn, nôn nóng chờ đợi một điều mơ hồ. Phải chăng họ đang chờ đợi cơn mưa sẽ đi ngang qua chỗ họ? Một chút ướt mưa sẽ thú vị hơn. Và họ sẽ vội vã, rối rít chạy tìm nơi trú mưa như khi họ còn trẻ lắm? Nhưng thực ra, tiếng mưa quá xa vời, nên giữa họ không khí vẫn trầm mặc.

Cả hai cùng đứng trên một dốc cao, im lặng. Dưới dòng thác, mặt hồ nước xanh ồn ả, xáo động ngầu bọt. Những cô sinh viên trẻ trung, không ngại ngần cởi bỏ quần áo ngoài, đứng dưới dòng thác đổ để tắm. Tiếng cười của họ trong trẻo vô lo và tự do. Dưới ánh sáng mờ mờ của buổi chiều, khung cảnh ấy đẹp như trong các danh họa mô tả cõi thiên thai .

Ông Ban nhìn Huyền Trang, khẽ mỉm cười: “Em xuống tắm đi.” - Ông Ban nói, đôi mắt ông có chút nghịch ngợm.

Cô nhìn ông một lúc rồi cười khẽ: “Để nguyên quần áo, em không thể tắm được.” - Câu trả lời của cô như một ẩn dụ mở lối, như bật một nút rời khuy áo, khơi mở cho dòng chảy khát khao trong tâm tưởng của ông Ban. Tuy thế, vừa nói xong, đôi mắt cô nghiêm khắc nhìn thẳng vào ông Ban, cô muốn ngăn sự suồng sả của ông.

Giật mình, tự chủ. Ông Ban gật đầu, không nói gì thêm. Không khí xung quanh họ lại trở về sự tĩnh lặng, như thể những câu chuyện thầm kín đời thường không thể diễn tả hết bằng lời.

***

Giờ đây, họ ngồi trên một tảng đá ven đường, nhìn những chiếc lá thu rơi lả tả nghiêng theo chiều gió, cuống quýt rào rạt chạy xô trên đường. Ông Ban vẫn không thể rời mắt khỏi Huyền Trang. Và cô, mặc dù thờ ơ, nhưng có vẻ cũng không thể nào rời mắt khỏi ông. Cả hai, mỗi người, như đang sống trong một thế giới riêng biệt, nhưng không thể che giấu sự lôi cuốn mãnh liệt giữa họ. Tâm hồn ông Ban đang ngân vang những câu thơ: “Ngày phố núi bốn mùa qua bất chợt/ Bất chợt nắng bất chợt thu vừa đến/ Định hôn người trời bất chợt sang đông” (*)

Ông Ban nhìn cô, ánh mắt thăm dò bầu trời thăm thẳm xanh: “Có tính đi bước nữa không?” Ông hỏi, câu hỏi như một làn sóng âm bồi hồi vổ nhè nhẹ vào trái tim của cô Huyền Trang.

Cô ngạc nhiên, rồi sau đó, cô cười. Một nụ cười buồn, lạc lỏng: “Ngày nào em cũng nắm tay dẫn cái bóng của mình lẽo đẽo trên đường vắng” - Cô trả lời, giọng nói có chút gì đó xa vắng, ngậm ngùi.

“Với anh thì sao?” - Ông Ban không chịu buông bỏ, ông muốn nghe câu trả lời thẳng thắn.

Huyền Trang nhìn ông, ánh mắt cô sáng lên một chút, rồi lại chùng xuống: “Rất thích, vì anh hiền lành, trong sáng.” - Cô nói, giọng cô lại đầy vẻ xa cách vì không tự tin với nhận xét của mình. Cô tiếp lời: “Nhưng không thể.”

“Tại sao?” Ông Ban hỏi, giọng trầm xuống.

“Anh vu vơ. Còn em, sau hôn nhân, luôn có cảm giác mình không thuộc về thế giới này. Em tự gọi mình là tịch liêu. Chúng ta không thể hợp thành một gia đình”. Cô nhẹ nhàng trả lời, đôi mắt lộ rõ sự sợ sệt như cánh chim ướt run, lảo đảo trôi trong gió bão lại chợt thấy cành cong...

Ông Ban không nói gì thêm. Ông chỉ nhìn cô, một lần nữa cảm nhận rõ ràng rằng cô là một người không thể dễ dàng chạm tới. Cô là một thác nước mù mịt, một vẻ đẹp của hư không, của truyện cổ tích, phảng phất bóng dáng của huyền sử, như hư ảnh, không thể nào nắm bắt. “Gió bất chợt xô tôi vào vách núi/ Bất chợt chuyện đời em bất chợt bên tôi” (*). Chỉ là bất chợt thôi ư? Thật chóng vánh và mong manh. Ông Ban cảm thấy ngực mình nhói đau, hình như tim ông chết lặng trong một vài giây. Đối diện với thực tại, ông càng lúc càng muốn chạm vào nàng. Muốn ôm nàng. Muốn thành quỷ dữ, ghì siết nghiền nát, uống lấy những giọt máu trên lưỡi nàng, uống lấy đức hạnh của nàng, nuốt hết nỗi niềm của nàng. Nàng có biết ta đau như thế nào không?

Cả hai ngồi đó, im lặng. Tiếng thác đổ ào ào vang vọng, bụi nước tỏa lan từ dòng thác như cơn mưa mịn màng bay mờ trong lòng mỗi người, dường như bất chợt những sợi mây mỏng bay phủ lên hai người, bất chợt tự lúc nào cô gái hậu duệ của một phi tần nhà Nguyễn tan thành mây, bay vào chốn huyền không.

Thực ra, chỉ riêng mình ông đơn độc ngồi đó.

Cô ấy đâu có đi cùng ông trong chuyến đi này.

Mộng tưởng vừa dứt, ông quay về thực tại làm một gã thư lại. Ông thẩn thờ, nhẹ nhàng bật quẹt đốt thuốc, tiếng tách trong vắt của nắp bật lửa nghe như một nốt nhạc biếc xanh, long lanh một giọt nước có vị mặn chầm chậm lăn xuống.

Tổng hợp nhiều nguồn

(*) Thơ của Hoàng Anh Việt.