Chia sẻ của Giáo sư Lương Vĩnh An với The Paper gây tranh cãi những ngày qua, khi đi ngược với truyền thống là sinh viên vừa ra trường cố gắng tìm việc ổn định. 

Khuyên sinh viên vừa tốt nghiệp có điều kiện "ăn bám" bố mẹ vài năm, ông có thể giải thích rõ không?

Cụm từ "ăn bám" tôi đề cập không phải là hưởng thụ, sống tiêu cực và buông thả. Trước khi tìm việc, giới trẻ nên dành 2-3 năm khám phá bản thân, hiểu sự đa dạng của thế giới, xây dựng quan điểm sống để có nền tảng vững chắc phát triển trong tương lai.

Đa phần giới trẻ đều bỏ qua giai đoạn này nên sẽ không hiểu được sự đa dạng và phức tạp của xã hội. Dù hiện tại ổn nhưng về sau sẽ thiếu tính cạnh tranh và khả năng phát triển. Tôi hy vọng giới trẻ sớm nhận ra cơ hội việc làm chỉ là phần nhỏ trong hệ thống xã hội.

Trên thế giới còn nhiều lĩnh vực chưa khám phá. Các bạn nên chủ động tìm cơ hội trong lĩnh vực tiềm năng để phát triển. Để chuẩn bị cho việc khám phá bản thân hay những chuyến trải nghiệm, sẽ cần gia đình hỗ trợ tài chính nên tôi nhắc đến cụm từ "ăn bám".

Với tôi đây là đầu tư cho tương lai, quá trình này giúp các bạn có cái nhìn mới về cuộc sống, không chỉ quan trọng với cá nhân còn có ý nghĩa với sự phát triển của xã hội.

Ông nhấn mạnh "có điều kiện" là điều kiện gì?

Việc "ăn bám" cần dựa trên khả năng tài chính của gia đình, ý thức về kế hoạch tương lai và độ chín chắn của mỗi người. Nếu gia đình cần thu nhập trang trải cuộc sống, các bạn nên đi làm để hỗ trợ.

Giới trẻ tự do khám phá bản thân không chỉ quan trọng với cá nhân còn có ý nghĩa với sự phát triển của xã hội, ông giải thích rõ được không?

Quá trình phát triển của Trung Quốc có 2 xu hướng: Đô thị hóa và sự hình thành tầng lớp trung lưu.

Thứ nhất, đô thị hóa đang diễn ra mạnh, cho thấy nhu cầu tinh thần của con người ngày càng cao. Hiện nay, ở vùng nông thôn có nhiều tài nguyên văn hóa vật chất và phi vật chất chưa khai thác và phát triển. Nếu có cơ hội đến đây, tôi tin giới trẻ sẽ khám phá ra điều mới.

Thứ hai, sự hình thành tầng lớp trung lưu, khi mức sống được nâng cao ngoài ăn no mặc ấm con người còn hướng đến nhu cầu tinh thần về văn hóa, nghệ thuật và trải nghiệm... Điều này đòi hỏi sự thay đổi về tư duy, giá trị sống và cách thức làm việc của thế hệ trẻ.

Xã hội đang thay đổi nhanh, giới trẻ nên khám phá thế giới để tạo ra giá trị mới. Nếu chú trọng tìm việc ngay sau khi tốt nghiệp, các bạn sẽ bỏ qua cơ hội. Tôi mong kiến thức và sự sáng tạo của các bạn không bị lãng phí. Việc khai thác tốt tiềm năng cá nhân sẽ góp phần vào sự phát triển của đất nước.

Quan điểm này đi ngược truyền thống, ông suy nghĩ gì? 

Quan niệm về học hành, tìm việc, trưởng thành phải tự lập và phụng dưỡng bố mẹ là "sản phẩm" định hình từ trước. Tương lai là thời đại sáng tạo với tính lưu động cao, nhu cầu con người không còn rập khuôn.

Do đó, các bạn phải phát triển bản thân để đáp ứng sự thay đổi của xã hội. Sống trong thời kỳ chuyển giao, các bạn cần ra khơi khám phá điều chưa biết, khai thác khả năng sáng tạo và hoàn thiện bản thân về thế giới quan. 

Ông nghĩ gì về việc "ăn bám" là cớ trốn tránh công việc và trì hoãn hòa nhập xã hội?

Tôi nói giới trẻ nên "ăn bám" bố mẹ 2-3 năm, không phải là từ chối cơ hội công việc để đi lang thang khám phá. Tôi muốn nhấn mạnh, giới trẻ cần hoàn thiện bản thân, không vồ vập quyết định tạm bợ hoặc tuân theo quy ước xã hội để bước vào môi trường mới khi thiếu kinh nghiệm sống, kỹ năng mềm và kiến thức. 

Ngoài rèn luyện kiến thức và kỹ năng, sự trưởng thành về tinh thần còn quan trọng hơn. Với một người trẻ, tôi coi tài năng, chuyên môn và ý chí là điều cần thiết.

Tài năng ai cũng có chỉ là thiếu cơ hội khám phá. Thời đại ngày nay, giới trẻ không nên bỏ qua cơ hội khám phá tài năng bản thân. Chúng ta chỉ hạnh phúc khi được sống đúng với tài năng. Chuyên môn nghề nào cũng cần, tư duy logic, sự quan sát và rèn luyện kỹ năng là phải có. 

Về ý chí, quá trình khám phá giúp chúng ta nhận ra có nhiều điều khó vượt qua. Tuy nhiên, khi đối mặt với lựa chọn của bản thân cần kiên định. 

Nếu sau 2-3 năm khám phá bản thân, giới trẻ không thu được kết quả như mong đợi, theo ông nên làm gì để quá trình này không vô nghĩa?

Ngay cả khi dành 2-3 năm khám phá thế giới nhưng chưa có kết quả, những trải nghiệm khác biệt sẽ giúp các bạn nhìn thấy màu sắc của cuộc sống, đó cũng là điều đáng giá. ]