Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) về diễn biến thị trường tiền tệ tuần 21-25/4, lãi suất liên ngân hàng kỳ hạn qua đêm, 1 tuần, 2 tuần giảm mạnh so với tuần trước đó, lần lượt đạt 2,46%, 2,88% và 4,18%/năm. 

Tuy vậy, với động thái hút ròng 19.720 tỷ đồng trên thị trường mở của NHNN, giới phân tích cho rằng lãi suất ngắn hạn có thể tăng trở lại trong các phiên giao dịch tuần này.

Vào đầu phiên giao dịch ngày 29/4, NHNN công bố tỷ giá trung tâm của đồng Việt Nam với USD tăng 12 đồng, ở mức 23.960 đồng.

Tỷ giá tham khảo tại Sở giao dịch NHNN mua vào - bán ra tăng nhẹ, ở mức 23.762-26.158 đồng.

Tuy nhiên, tỷ giá trên thị trường tự do đã tiến sát ngưỡng 26.500 đồng/USD, tăng gần 4% trong tháng 4 vừa qua.

Điều hành tỷ giá và lãi suất là bài toán khó đối với bất kỳ ngân hàng trung ương nào. Muốn kiềm chế tỷ giá, buộc phải tăng lãi suất. Tuy nhiên, lãi suất tăng cao sẽ gây khó khăn cho sản xuất, còn thị trường bất động sản - vốn phụ thuộc lớn vào tín dụng, có nguy cơ đóng băng.

Tuy nhiên, việc duy trì một đồng nội tệ yếu sẽ có lợi cho xuất khẩu. Hơn nữa, NHNN đã kiềm chế lãi suất trong một thời gian khá dài nhằm hỗ trợ doanh nghiệp phục hồi sản xuất. 

Với những diễn biến gần đây của kinh tế thế giới, nhất là việc Tổng thống Mỹ Donald Trump ban hành chính sách thuế đối ứng lên các quốc gia, tình hình kinh tế vĩ mô thế giới càng biến động khó lường, khiến cho những dự báo đều trở nên lỗi thời. 

Theo ông Nguyễn Cảnh Anh, Chủ tịch HĐQT Eximbank, những bất ổn của kinh tế thế giới sẽ ảnh hưởng đến kinh tế trong nước. Với ngành ngân hàng, những bất ổn đó dẫn đến lãi suất đầu vào có xu hướng tăng cao, kể cả lãi suất trên thị trường quốc tế; rủi ro tỷ giá tăng khó lường, lạm phát cũng tăng lên.

“Chúng tôi đánh giá áp lực huy động vốn dài hạn sẽ tăng lên, dẫn đến cạnh tranh về lãi suất huy động”, ông Nguyễn Cảnh Anh nhận định.

Trên thực tế, lãi suất trên thị trường quốc tế cũng tăng cao khiến ngân hàng phải tạm dừng kế hoạch huy động vốn trên thị trường quốc tế.

Theo ông Phạm Như Ánh, Tổng Giám đốc Ngân hàng MB, năm nay, ngân hàng dự kiến sẽ phát hành khoảng 100-300 triệu USD trái phiếu xanh ra thị trường quốc tế. Nhưng lãi suất USD đang cao hơn cả lãi suất VND nên MB phải lựa chọn thời điểm phù hợp.

“Vốn của MB là không thiếu, vốn trong nước đang rẻ nên chúng tôi đang tận dụng nguồn lực từ trong nước. Đến thời điểm phù hợp, chi phí phù hợp sẽ phát hành trái phiếu xanh”, ông Ánh cho hay.

Mặc dù vậy, các NHTM thời gian qua đã cố gắng ghìm lãi suất huy động và cho vay theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và NHNN nhằm hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế. 

Ông Jens Lotter, Tổng Giám đốc Ngân hàng Techcombank, nhận định, sức ép cạnh tranh giữa các NHTM ngày càng trở nên khốc liệt. NHNN kêu gọi các NHTM giảm lãi suất cho vay, nên mặt bằng NIM - một chỉ báo về khả năng sinh lời và tăng trưởng của các ngân hàng sẽ có xu hướng đi xuống. 

“Techcombank sẽ phải tuân theo mặt bằng lãi suất chung, không thể đơn phương nâng lãi suất huy động cao hơn thị trường. Không chỉ giảm lãi suất cho vay, chúng tôi còn giảm lãi suất huy động để góp phần tạo động lực tốt hơn cho tăng trưởng kinh tế”, CEO Techcombank nói.

Theo ông Nguyễn Đức Vinh, Tổng Giám đốc Ngân hàng VPBank, với áp lực về lãi suất huy động và cho vay khi cố gắng chia sẻ những khó khăn với khách hàng, ngân hàng vẫn xây dựng phương án bảo vệ NIM tiếp tục tăng trong năm nay.

Từ sau cuộc họp ngày 25/2 giữa NHNN với các NHTM về lãi suất, đã có 29 ngân hàng thương mại trong nước giảm lãi suất huy động với mức giảm từ 0,1-1,05%/năm. 

Tuy nhiên, đà giảm lãi suất đã chững lại trong tháng 4 khi chỉ có 9 ngân hàng giảm lãi suất, gồm VPBank, MB, Eximbank, Nam A Bank, OCB, VCBNeo, GPBank, Techcombank và Viet A Bank.

Đáng chú ý, đã xuất hiện trở lại các ngân hàng tăng lãi suất tiết kiệm tại một số kỳ hạn, nhất là các kỳ hạn ngắn, bao gồm: GPBank, Agribank, MB và Eximbank. Riêng OCB và Bac A Bank đã tăng lãi suất tại các kỳ hạn từ 1-36 tháng trong tháng 4 vừa qua.