Thế giới chuẩn bị bước vào kỷ nguyên AI với những thay đổi chưa từng có trong mọi ngóc ngách cuộc sống, từ học tập đến làm việc. Công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI) đã phát triển tới mức độ AI không chỉ thực hiện tác vụ mà con người giao cho mà còn tiếp nhận mục tiêu, tự tìm giải pháp và trả lời các câu hỏi. Điều này kéo theo những thay đổi trong mô hình doanh nghiệp và giáo dục tương lai, đòi hỏi những cách tiếp cận và ứng xử hoàn toàn khác biệt đối với AI.

Chia sẻ tại Diễn đàn cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam - Châu Á 2025 ngày 28/5, ông Nguyễn Tiến Huy, Tổng Giám đốc Pencil Group, tác giả cuốn sách “Không ai cản được AI” nêu quan điểm AI sẽ không hoàn toàn thay thế con người mà trở thành một "người đồng hành", một nhân viên bên cạnh con người. Ông dự đoán mô hình doanh nghiệp tương lai sẽ là “hybrid”, nơi con người và AI hợp tác với nhau.

Ông Nguyễn Tiến Huy, Tổng Giám đốc Pencil Group, tác giả cuốn sách “Không ai cản được AI”, chia sẻ về cách ứng xử với AI trong kỷ nguyên mới. Ảnh: BTC
Chính vì thế, không thể chỉ xem AI như một công cụ, mà cần học cách hiểu và giao tiếp như với một con người, có tính cách, chuyên môn và năng lực riêng. Khi thế giới tiến tới AI vật lý (physical AI), giao diện tương tác với AI không dừng lại ở văn bản, API mà còn dưới dạng hữu hình như robot. Theo ông Huy, AI có khả năng trò chuyện, thấu hiểu và thậm chí phát triển "tính người tối thiểu”, giả lập suy nghĩ của con người.

“Trong giai đoạn toàn cầu hóa, học ngoại ngữ là yếu tố bắt buộc để thành công. Bây giờ, ngoại ngữ cần học chính là AI", ông Huy khẳng định. Ông chỉ ra giống như học ngoại ngữ, học AI bắt đầu tư ngôn từ, ngữ pháp, văn hóa. Nếu chỉ xem AI như một công cụ công nghệ và học cách sử dụng như công cụ thông thường, ta sẽ không hiểu và nắm bắt nó.

Các chương trình đào tạo AI mới ở phần “ngọn”

Thấu hiểu, làm chủ và thuần thục AI sẽ giúp cá nhân phát triển sự nghiệp và góp phần làm nên thành công cho doanh nghiệp. Nắm bắt nhu cầu này, trong 2-3 năm vừa qua, nhiều chương trình giảng dạy kỹ năng AI cho người lao động đã mọc lên. Dù vậy, ông Nguyễn Tiến Huy nhận xét chúng mới dừng lại ở phần “ngọn”, chẳng hạn, tập trung vào kỹ thuật đặt câu lệnh (prompt engineering) để cho ra kết quả tốt nhất.

“Đào tạo từ ngọn” cũng là một trăn trở được ông Nguyễn Quốc Cường, kiến trúc sư giải pháp và chuyên gia AI, Công ty Dynamic Software Solutions, nêu ra trong phiên thảo luận cùng ngày 28/5.

Qua thực tiễn tuyển dụng, ông nhận thấy rất khó chọn được nhân sự làm việc hiệu quả từ các sinh viên mới ra trường vì chỉ được học về các công cụ mà không biết về khái niệm gốc. Đây cũng là thực tế của một số nhân sự trong các cơ quan nhà nước khi họ không nắm rõ kiến thức, không biết cách làm việc với hệ thống tự động hay AI Agent.

Trước đó, tại sự kiện giao lưu phát động giải thưởng Nhân tài Đất Việt 2025, ông Nguyễn Long, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hội Tin học Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giám khảo Giải thưởng Nhân tài Đất Việt, cho rằng điều đầu tiên cần làm là trau dồi kỹ năng cơ bản, trên cơ sở đó tư duy sáng tạo, tìm tòi bài toán mới.

“Nghề nào cũng vậy, nếu muốn đi dài, phải nắm chắc những kiến thức nền tảng. Với công nghệ thông tin, đó chính là toán học, xác suất, giải tích, hình học, logic, toán tổ hợp và đặc biệt là khoa học dữ liệu”, ông phát biểu với các sinh viên Học viện Công nghệ Bưu chính viễn thông có mặt tại sự kiện.

Trong khi đó, theo tác giả “Không ai cản được AI”, việc đào tạo cần hướng đến kiến thức căn bản hơn là công cụ, để con người có thể thích ứng trước mọi thay đổi của AI. Đồng thời, học cách giao tiếp với AI, tư duy học tập suốt đời, khả năng phản biện, thẩm định, hiểu biết văn hóa. Bằng cách này, nhân sự có thể hình thành “biệt đội AI” riêng, giúp khuếch đại năng lực bản thân.