Nhận định trên vừa được Tổng Giám đốc điều hành Study Group, ông Ian Crichton chia sẻ bên lề hội thảo quốc tế “Thúc đẩy giáo dục STEM: Giải pháp phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghệ cao”, vừa được Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia - NIC phối hợp cung Study Group (Vương quốc Anh) tổ chức ngày 9/4 tại Hà Nội.

Là một hoạt động trong khuôn khổ thực hiện Chương trình “Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050”, hội thảo nhằm cung cấp thông tin về xu hướng nguồn nhân lực và đào tạo trong khối ngành STEM - Khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học. Đồng thời, kết nối học sinh, sinh viên với các viện trường và doanh nghiệp, giúp các em định hình được nhu cầu và con đường nghề nghiệp trong tương lai.

Theo Phó Giám đốc NIC Đỗ Tiến Thịnh, trong bối cảnh Việt Nam đang đứng trước rất nhiều cơ hội và thách thức trong kỷ nguyên số, việc quan trọng là xây dựng một thế hệ nhân lực Việt Nam sẵn sàng cho tương lai, được trang bị tư duy đổi mới, kỹ năng công nghệ, và khả năng thích nghi với nền kinh tế số.

Đề cập đến những thay đổi của thị trường lao động, ông Ian Crichton cho hay: Kỳ vọng với các công việc hiện nay cũng đã thay đổi, ngay cả khi đó không phải là những công việc thuộc khối STEM.

Giờ đây, người lao động được kỳ vọng phải biết sử dụng công nghệ: biết họp trực tuyến qua video, biết sắp xếp lịch làm việc sao cho có thể chia sẻ với người khác, biết tận dụng Internet, cũng như hiểu được tầm quan trọng của dữ liệu. “Vì vậy, dù tên công việc có thể vẫn như cũ, nhưng yêu cầu thực tế để làm tốt công việc đó đã rất khác so với trước đây”, ông Ian Crichton nói.

Chia sẻ về tác động của trí tuệ nhân tạo - AI đến thị trường lao động, người đứng đầu Study Group nhận xét: AI sẽ đẩy người lao động ra khỏi vị trí cũ, chứ không hoàn toàn thay thế họ. Nghĩa là, AI không thay thế con người theo cách tuyệt đối, mà nó thay đổi bản chất của công việc, khiến người lao động phải dịch chuyển sang một lĩnh vực khác, hoặc đảm nhận vai trò khác.

Công việc không biến mất hoàn toàn, mà được tái cấu trúc, tái phân bổ. AI sẽ lo phần chuyên môn hóa cao, còn con người cần đóng vai trò kiểm soát tổng thể, liên kết các vấn đề khác nhau, hoặc xử lý các tình huống phức tạp hơn mà AI chưa thể làm được.

“Còn khi nói đến STEM, đặc biệt là AI, thì hiện tại không ai thật sự biết rõ toàn bộ lợi ích mà AI sẽ mang lại trong tương lai. Vì vậy, những sinh viên được học STEM, những người được tiếp cận với tư duy và kiến thức cập nhật nhất về lĩnh vực này, sẽ là những người có lợi thế lớn nhất để nghĩ ra cách ứng dụng AI vào thực tế”, ông Ian Crichton nêu quan điểm.

Đưa ra lời khuyên cho sinh viên và người lao động để bắt kịp xu thế, trở nên có giá trị với nhà tuyển dụng trong bối cảnh thị trường lao động thay đổi nhanh chóng, ông Ian Crichton nhấn mạnh: “Điều quan trọng nhất lúc này là phải có năng lực học hỏi, hay nói cách khác là phải có khả năng học tập một cách chủ động và liên tục”.

Theo vị chuyên gia này, giai đoạn hiện nay, việc có kỹ năng đọc - viết và công nghệ là rất quan trọng. Ngoài việc giỏi ngôn ngữ mẹ đẻ để có thể giao tiếp hiệu quả với những người xung quanh, ứng viên cần học thêm một ngoại ngữ, lý tưởng nhất là tiếng Anh, để có thể giao tiếp toàn cầu và tiếp cận nhiều hơn với các cơ hội quốc tế.

Các sinh viên, người lao động cũng cần thành thạo trong việc sử dụng các thiết bị công nghệ – hiểu cách vận hành của chúng, và biết khai thác chúng phục vụ cho công việc. Và cuối cùng, cần sẵn sàng và tự tin trong việc tương tác với mọi người, vì ngày nay rất ít công việc có thể làm mà không cần giao tiếp hay làm việc nhóm với người khác.

“Một yêu cầu rõ ràng cho người trẻ ở Việt Nam là họ cần đầu tư nghiêm túc cả về thời gian và, nếu có thể là cả tiền bạc, để trang bị kỹ năng và kiến thức ngay từ sớm, nếu họ muốn thực sự tham gia và hưởng lợi từ các cơ hội mà những công việc mới của thời đại mang lại”, ông Ian Crichton khuyến nghị.