Dự thảo Luật Quản lý thuế đang được Bộ Tài chính lấy ý kiến bổ sung thêm trường hợp, thẩm quyền về khoanh tiền thuế nợ tại Điều 20.

Theo đó, các trường hợp khoanh nợ thuế gồm: Người nộp thuế đã chết, bị tòa án tuyên bố chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự; doanh nghiệp, tổ chức đang làm thủ tục giải thể nhưng chưa hoàn tất; người nộp thuế bị tòa án tuyên bố phá sản; không còn hoạt động tại địa chỉ đăng ký; bị cơ quan có thẩm quyền thu hồi giấy chứng nhận đăng ký hoặc giấy phép hoạt động; dự án chưa triển khai do vướng mắc từ cơ quan nhà nước dẫn đến nợ nghĩa vụ tài chính về đất, khoáng sản.

Theo dự thảo tờ trình Chính phủ, cơ quan soạn thảo đề xuất bổ sung thẩm quyền khoanh nợ cho Thủ trưởng cơ quan quản lý thuế (bao gồm cả đơn vị trực tiếp quản lý người nộp thuế và đơn vị quản lý khoản thu). Việc này nhằm phù hợp với thực tế, gắn trách nhiệm với thẩm quyền, đồng thời giúp ngành thuế chủ động hơn trong áp dụng các biện pháp xử lý nợ.

Trước đây, Luật Quản lý thuế 2019 chỉ giao thẩm quyền này cho Thủ trưởng cơ quan thuế quản lý trực tiếp người nộp thuế.

Cùng với đó, sửa đổi, bổ sung quy định rõ trách nhiệm theo dõi liên tục và thu hồi khi có khả năng nộp, thay vì chỉ tạm dừng ghi nhận nghĩa vụ.

Bổ sung trường hợp khoanh nợ: Người nộp thuế bị hạn chế trên thực tế quyền khai thác, sử dụng về đất đai, khoáng sản được cấp, được giao do nguyên nhân từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền dẫn đến nợ nghĩa vụ tài chính về đất, khoáng sản (tại điểm e khoản 1 Điều 20 dự thảo Luật). 

Nêu lý do bổ sung, Bộ Tài chính cho hay, tính đến ngày 30/6/2025, tổng số nợ đất là 103.000 tỷ đồng, chiếm 44,3% tổng số nợ toàn quốc đang theo dõi. Trong đó, nợ gốc là 84.000 tỷ đồng, nợ tiền chậm nộp là 19.000 tỷ đồng, chiếm 31% tổng số tiền chậm nộp. 

Nguyên nhân chủ yếu là do một số dự án chưa được giải phóng mặt bằng, chậm làm thủ tục bù trừ giữa số tiền người nộp thuế đã ứng trước và nghĩa vụ phải nộp. Ngoài ra, việc chưa bàn giao đất sạch, thời điểm xác định giá đất không trùng khớp với thời điểm bàn giao trên thực địa cũng gây phát sinh nợ. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền chậm ban hành quyết định thu hồi đất, xử lý khiếu nại dẫn đến người nộp thuế vẫn phát sinh số tiền thuê đất hàng năm và tiền chậm nộp tương ứng. 

Liên quan đến cấp quyền khai thác khoáng sản, một số dự án đã bị thu hồi, dừng khai thác... nhưng cơ quan nhà nước có thẩm quyền không điều chỉnh giảm nghĩa vụ dẫn đến vẫn phát sinh số phải nộp. Một số đơn vị sự nghiệp công lập bị cơ quan nhà nước thanh tra, kiểm toán truy thu số tiền thuê đất, tiền sử dụng đất nhưng doanh nghiệp mất khả năng thanh toán như Khu liên hợp thể thao quốc gia Mỹ Đình.

Theo cơ quan soạn thảo, bổ sung khoản 4 Điều 20 dự thảo luật để làm rõ các trường hợp được khoanh nợ nhưng sau khi được chấm dứt khoanh nợ phải tính tiền chậm nộp, trừ trường hợp: “Sau khi chấm dứt hiệu lực của quyết định khoanh tiền thuế nợ, cơ quan quản lý thuế thực hiện tính tiền chậm nộp kể từ thời điểm hết hạn nộp thuế và các khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước, trừ trường hợp quy định tại điểm e khoản 1 Điều 20”.