Cảnh báo này được ông Phan Đức Trung, Phó Chủ tịch Hiệp hội Blockchain Việt Nam (VBA) đưa ra tại tọa đàm “Nâng cao năng lực phòng chống tội phạm tài chính trên không gian mạng”, được tổ chức ngày 18/12 vừa qua.

Theo ông Phan Đức Trung, số liệu từ Chainalysis cho thấy trong vòng 5 năm, từ năm 2019 - 2024, khoảng gần 100 tỷ USD tiền mã hoá bất hợp pháp đã được rửa thông qua các dịch vụ chuyển đổi.

Riêng năm 2022, hoạt động rửa tiền này đã lên cao nhất, tới 31,5 tỷ USD, đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với các cơ quan quản lý về việc tăng cường giám sát, quản lý.

Tại Việt Nam, nhiều đơn vị không rõ thông tin như CrossFi, Mineplex, BOM Network... liên tiếp tổ chức các hội thảo kín, lợi dụng hình ảnh những nhân vật có ảnh hưởng nhằm huy động vốn từ cộng đồng.

Nhiều báo cáo từ người dùng gửi về ChainTracer cho biết, việc họ bị lừa đảo thông qua việc gửi, nạp tiền lên các nền tảng sàn giao dịch, ví không rõ thông tin.

Bên cạnh đó, các sàn giao dịch như BingX, Gate... liên tục quảng bá, tiếp thị, truyền thông công khai, quy mô lớn trên các mạng xã hội, dù không được cấp phép hoạt động tại Việt Nam, tập trung vào các nhóm khách hàng dễ bị lôi kéo như sinh viên, giới trẻ. 

Theo ghi nhận của phóng viên, thời gian qua, một số sàn tiến hành tổ chức rất nhiều sự kiện tại một số trường đại học để lôi kéo sinh viên tham gia, trong đó, có sàn còn tạo ra sàn riêng cho người Việt Nam vào chơi như Biget.

Đại diện sàn này tại Việt Nam liên tục lôi kéo người dùng tham gia. Các sàn này đều quảng bá là phổ cập công nghệ web3, blockchain, nhưng thực chất là lôi kéo sinh viên đăng ký và đầu tư tiền mã hoá. 

Thực tế, đây không phải lần đầu tiên VBA đưa ra các cảnh báo này. Thế nhưng, các dự án, các sàn tiền mã hoá không được cấp phép hoạt động, hay thậm chí không rõ nguồn gốc, vẫn tiếp tục tổ chức các sự kiện để lôi kéo người dùng Việt Nam tham gia đầu tư trong thời gian dài.

Thậm chí, nhiều sự kiện không phép đã bị cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra và yêu cầu dừng hoạt động, nhưng các hoạt động này vẫn không có dấu hiệu giảm.

Về việc quản lý các sàn giao dịch tiền mã hoá, ông Phan Đức Trung cho biết các quốc gia phát triển đã có các hành động ngăn chặn, xử lý các sàn không đảm bảo quy trình phòng chống rửa tiền.

Tại Việt Nam, các cơ quan chức năng không chỉ cần thực hiện việc ngăn chặn, xử lý mà còn phải có hành động từ khâu phòng ngừa để chặn hành vi rửa tiền từ khi chưa hình thành, thay vì truy vết và giải quyết các hậu quả thường là rất lớn của các hành vi này. 

Theo đại diện Cơ quan Cảnh sát điều tra PC01, thuộc Công an TP HCM, đơn vị này từng thụ lý, điều tra nhiều vụ việc liên quan đến tiền mã hoá, rửa tiền, lừa đảo, đánh bạc trên không gian mạng, mua bán trao đổi tiền mã hoá trên các sàn đầu tư tiền mã hoá, ví điện tử... nhưng gặp khó khăn trong việc định danh các nguồn tiền và truy vết dòng tiền.

Đại diện PC01 đặt vấn đề làm thế nào để phối hợp giữa các cơ quan, điều tra, thu thập tài liệu đúng quy định pháp luật để có thể truy tố các hành vi phạm tội. 

Trả lời câu hỏi này, ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm chương trình ChainTracer (VBA), cho biết các giao dịch trên blockchain không phải là ẩn danh như mọi người nhầm tưởng mà thực tế chỉ là bán ẩn danh, việc truy vết dòng tiền là rất đơn giản.

Việc định danh các địa chỉ ví, địa chỉ giao dịch là không cần thiết, thay vào đó, cơ quan chức năng có thể theo vết dòng tiền khi chuyển từ ví tiền mã hoá sang giao dịch trên nền tảng tài chính truyền thống.

Ví dụ, đã có nhiều tình huống tội phạm sử dụng các loại ví tiền mã hoá chuyển thành tiền pháp định để mua bán tại một cửa hàng tiện lợi và ngay lập tức bị truy bắt.
 
Theo Vietnamnet