Đó là chia sẻ của ông Phan Minh Thông - Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, khi nói về những thay đổi của doanh nghiệp và đối tác sau khi Tổng thống Donald Trump quyết định hoãn áp thuế cao với hàng hoá nhập khẩu từ 75 quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Xuất khẩu hạt tiêu là thế mạnh của Việt Nam, chiếm 40% sản lượng và 60% thị phần xuất khẩu trên toàn cầu. Năm 2024, nước ta xuất khẩu khoảng 230.000 tấn hạt tiêu, thu về 1,31 tỷ USD. 

Đáng chú ý, mặt hàng được ví như “vàng đen” này của Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Mỹ chiếm tỷ trọng lớn. Cụ thể, năm 2024, xuất khẩu sang quốc gia này đạt 72.300 tấn hạt tiêu, giá trị thu về khoảng 409 triệu USD, chiếm 31% tổng kim ngạch xuất khẩu hạt tiêu của Việt Nam.

Trong 3 tháng đầu năm nay, các doanh nghiệp Việt đã xuất khẩu gần 47.300 tấn hạt tiêu các loại, giá trị đạt 324,6 triệu USD. So với cùng kỳ năm ngoái, lượng hạt tiêu xuất khẩu giảm 16,7%, song giá trị tăng 37,8% do giá tiêu neo ở ngưỡng cao.

Theo đó, chỉ trong 3 tháng, Mỹ đã chi khoảng 83,4 triệu USD để nhập khẩu 11.019 tấn “vàng đen”, chiếm 25,7% kim ngạch xuất khẩu, đồng thời là khách hàng lớn nhất của hạt tiêu Việt Nam.

Lãnh đạo Hiệp hội Hồ tiêu và gia vị Việt Nam cho hay, do Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất nên thông tin về mức thuế 46% của Mỹ khiến các doanh nghiệp ngành hàng này hết sức bất ngờ. Đến ngày 7/4, nhiều hợp đồng đã ký với đối tác Mỹ phải dừng lại hoặc hủy, bởi khách Mỹ sợ thuế tăng sẽ rất rủi ro.

Tuy nhiên, hoạt động mua bán giữa doanh nghiệp Việt và doanh nghiệp Mỹ thay đổi chóng mặt khi Tổng thống Donald Trump bất ngờ tuyên bố tạm thời hoãn áp thuế nhập khẩu cao trong 90 ngày.

Ông Phan Minh Thông chia sẻ, "là doanh nghiệp xuất khẩu hạt tiêu số 1 sang Mỹ, nếu hôm 9/4, nhiều khách hàng Hoa Kỳ gặp chúng tôi còn nói không buôn bán gì được nữa thì sáng sớm 10/4, họ đã nhắn tin tới tấp, đơn hàng gửi về rất nhiều”. Khách chốt mua hàng rất nhanh khiến Phúc Sinh phải 'điên cuồng' làm việc tới 3 ca. 

Trước động thái hoãn áp thuế cao trong 90 ngày của Mỹ, giá “vàng đen” biến động mạnh. Tại Việt Nam, giá hạt tiêu hôm nay (11/4) tăng từ 4.000-5.000 đồng/kg, lên ngưỡng 153.000-155.000 đồng/kg.

Trong khi, tiêu đen Việt Nam xuất khẩu có giá dao động từ 6.600-6.800 USD/tấn, giá tiêu trắng ở ngưỡng 9.600 USD/tấn.

Mỹ không sản xuất được hạt tiêu nên mỗi năm thị trường này phải nhập lượng lớn, chủ yếu từ Việt Nam. "Bây giờ chúng tôi chỉ tập trung buôn bán thôi", ông Phan Minh Thông kể. 

Với 90 ngày hoãn thuế, ngoài việc cấp tốc đẩy nhanh tiến độ hoàn thành đơn hàng đã ký trước đó để đưa sang Mỹ, TS Nguyễn Thường Lạng - giảng viên cao cấp tại Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế (Đại học Kinh tế Quốc dân) khuyến cáo, doanh nghiệp cần chuẩn bị gấp chiến lược dự phòng rủi ro đủ lớn, có khả năng chống chịu trong thời gian dài. 

Ông gợi mở thị trường nội địa 100 triệu dân rất lớn. Doanh nghiệp Việt cần xây dựng chuỗi cung ứng nội địa vững chắc, tạo sức chống chịu cao nhất với những “cú sốc” nằm ngoài dự kiến.

Trong khi đó, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group cho rằng, nếu muốn doanh nghiệp quay về, hoặc hỗ trợ doanh nghiệp vừa phát triển “sân nhà”, vừa mở rộng “sân khách” thì cần chính sách hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất nội địa như doanh nghiệp xuất khẩu.

“Khi doanh nghiệp xuất khẩu có thời điểm vay USD lãi suất chỉ hơn 1%, doanh nghiệp sản xuất nội địa vay tiền đồng lên đến 9-10% thì chưa thể xem là cơ chế thúc đẩy công bằng. Nếu thị trường sản xuất nội địa có những gói vay lãi suất hấp dẫn, tôi tin rằng có thể tạo ra một thị trường giàu có hơn nữa các sản phẩm”, ông Thông thẳng thắn nói.

Cùng với đó, nếu Việt Nam có sàn giao dịch hàng hoá thì sẽ giúp các doanh nghiệp chủ động hơn, thậm chí có thể tham gia điều tiết dòng chảy hàng hóa toàn cầu. 

Ông Thông nhấn mạnh, không có “liều thuốc tiên” nào hiệu dụng ngay với các chính sách hỗ trợ, thế nhưng sàn giao dịch có thể là “cái túi thần kỳ” giúp doanh nghiệp giảm đáng kể tác động thuế quan của thị trường Mỹ. Giao dịch qua sàn, khi đó dòng chảy hàng hóa sẽ từ đây đi khắp thế giới chứ không phụ thuộc vào một thị trường lớn nhất.