Trả lời phỏng vấn hãng thông tấn CNN, CEO Anthropic Dario Amodei cho rằng AI ngày càng làm tốt hơn con người ở gần như tất cả công việc cần đến trí óc và sẽ ngày càng tốt hơn, đe dọa cả những người làm lãnh đạo như ông.

Trước đó, trao đổi với trang tin Axios, Amodei tin rằng các công cụ AI mà Anthropic và doanh nghiệp khác đang làm sẽ loại bỏ 50% công việc bậc thấp, văn phòng và tăng tỷ lệ thất nghiệp lên 20% trong 1 đến 5 năm tới.

CEO Anthropic không phải người đầu tiên nêu ra những cảnh báo về tác động khủng khiếp của AI đến thị trường lao động. Các học giả và nhà kinh tế học từng dự đoán AI sẽ thay thế một số việc làm hoặc công việc trong thời gian tới, với mức độ khác nhau. Đầu năm nay, một cuộc khảo sát của Diễn đàn Kinh tê thế giới cho thấy 41% người sử dụng lao động có kế hoạch tinh gọn nhân sự vào năm 2030 vì đã có AI.

Dù vậy, những dự báo của Amodei rất đáng chú ý vì ông là một trong những lãnh đạo hàng đầu trong lĩnh vực này. Anthropic cũng đang quảng cáo công cụ có thể làm việc độc lập trong gần 7 tiếng liên tục, đảm nhận những tác vụ phức tạp hơn mà con người không phải giảm sát nhiều.

Theo ông, hầu hết mọi người không nhận ra AI đang tiến bộ nhanh tới mức nào, song ông khuyên “các công dân bình thường” nên “học cách dùng AI”.

Các chuyên gia đồng ý rằng đã đến lúc thế giới lên kế hoạch cho những tác động của AI đến kinh tế. “Mọi người thường tự trấn an bản thân khi nói, ‘nền kinh tế luôn tạo ra việc làm mới’. Điều đó đúng, nhưng khác với trước đây, các cỗ máy thông minh có thể làm cả việc mới và có lẽ còn học nhanh hơn con người”, Giáo sư kinh doanh và kinh tế học Anton Korinek đến từ Đại học Virginia nêu quan điểm.

Để không bị AI đào thải

Tác động của AI đến thị trường lao động không chỉ là câu chuyện quốc tế. Tại hội thảo “Đẩy mạnh chuyển đổi số: Mở rộng thị trường – Thúc đẩy hợp tác” ngày 28/5, ông Hồ Đức Thắng, Phó Cục trưởng Cục Chuyển đổi số quốc gia (Bộ KH&CN) nhận định: “AI không phải là xu hướng tương lai mà đang là hiện thực”.

Ông chia sẻ một số câu chuyện thực tế tại đơn vị, chẳng hạn, có những trưởng phòng bỏ ra số tiền không hề nhỏ so với lương công chức để mua tài khoản ChatGPT Pro để xử lý khối lượng công việc lớn. Từ đó, ông nhận thấy điều thú vị, đó là “những chuyên viên giỏi nhất lại là những người dùng AI nhiều nhất” và “ai biết dùng AI hiệu quả thì công việc càng trở nên xuất sắc”.

Để sống sót trong cơn sóng thần mang tên sa thải do AI khởi xướng, người lao động không thể chỉ dựa vào những kỹ năng đơn thuần mà cần liên tục cập nhật kiến thức mới, học cách dùng và làm chủ AI.

Cùng ngày, tại sự kiện “Khai thác sức mạnh AI để phát triển đột phá”, ông Nguyễn Tiến Huy, Tổng Giám đốc Pencil Group, lại so sánh AI như một “ngoại ngữ mới” mà tất cả chúng ta cần phải học để thành công. Làm chủ “ngoại ngữ AI” sẽ quyết định năng lực phát triển sự nghiệp của cá nhân và sức cạnh tranh của doanh nghiệp.

Ông đề xuất khung đánh giá năng lực AIRGB dựa trên lý thuyết ASK (Attitude – Thái độ, Skill – Kỹ năng, Knowledge – Kiến thức) quen thuộc từ những năm 1950. Trong đó, RGB đại diện cho ba màu sắc: Red (đỏ) – Green (xanh lá) - Blue (xanh lam). Ba màu sắc này phối hợp làm nên “bản sắc” riêng cho từng cá nhân.

Mô hình AIRGB nhấn mạnh sự cần thiết của việc thay đổi toàn diện, từ thái độ, kiến thức đến kỹ năng  như khả năng giao tiếp với AI hiệu quả; học tập suốt đời; khả năng phản biện và thẩm định kết quả do AI cung cấp; hiểu biết văn hóa làm việc, văn hóa bản địa. Tận dụng các công cụ AI để tạo ra “biệt đội AI” của riêng mình sẽ giúp khuếch đại năng lực bản thân và phát triển của doanh nghiệp.

Trong khi đó, tại sự kiện giao lưu phát động Nhân tài Đất Việt 2025, ông Nguyễn Đặng Sơn Lam – chuyên gia Khoa học dữ liệu của VNPT AI, chỉ ra thách thức mà người dùng cần vượt qua là lạm dụng AI, đánh mất giá trị bản thân. Ông khuyến nghị mọi người cần phải hiểu rõ ý tưởng, kết quả mà AI đưa ra dựa trên cơ sở, dữ liệu nào thay vì tin vào mọi thứ AI nói. Ngoài ra, ông cũng đề cập đến tinh thần học tập suốt đời, dùng thời gian AI tiết kiệm được để học hỏi, tích lũy kiến thức, công nghệ mới, tăng lợi thế cạnh tranh.