Bộ GTVT vừa ban hành Thông tư 47/2024, trong đó có quy định trình tự, thủ tục kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy. 

Thông tư có hiệu lực từ 1/1/2025. Tuy nhiên, đại diện Cục Đăng kiểm Việt Nam cho biết đây chưa phải là thời điểm bắt đầu thực hiện kiểm định khí thải xe máy tại các cơ sở đăng kiểm.

Bởi  thời gian, lộ trình thực hiện kiểm định khí thải sẽ thực hiện theo Luật Bảo vệ môi trường. Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đang là cơ quan chủ trì, phối hợp cùng Bộ GTVT xây dựng, trình Chính phủ để ban hành quyết định lộ trình thực hiện. Đến nay, quyết định này chưa được ban hành.

Theo Thông tư 47/2024, đối với các xe mô tô, xe gắn máy có thời gian tính từ năm sản xuất đến 5 năm, chủ xe không phải nộp hồ sơ kiểm định khí thải và không phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để kiểm định khí thải.

Giấy chứng nhận kiểm định khí thải đối với các xe mô tô, xe gắn máy thuộc diện này sẽ được Cục Đăng kiểm Việt Nam thực hiện cấp trên phần mềm quản lý kiểm định trên cơ sở kết quả chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường (ATKT & BVMT) xe mô tô, xe gắn máy trong sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu lấy từ dữ liệu lưu trữ của Cục Đăng kiểm VN kết hợp cơ sở dữ liệu về đăng ký, quản lý xe cơ giới của Bộ Công an.

Đối với xe mô tô, xe gắn máy có thời gian tính từ năm sản xuất trên 5 năm thì chủ xe phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để kiểm định khí thải.

Tại đây, chủ xe xuất trình một trong các giấy tờ: bản chính chứng nhận đăng ký xe; bản sao có chứng thực hoặc bản sao điện tử được chứng thực từ bản chính chứng nhận đăng ký xe; bản chính giấy hẹn cấp chứng nhận đăng ký xe, để được cơ sở đăng kiểm tiếp nhận hồ sơ kiểm định.

Cơ sở đăng kiểm sau đó thực hiện tra cứu thông tin của xe mô tô, xe gắn máy trên phần mềm quản lý kiểm định và đối chiếu chứng nhận đăng ký xe với xe mô tô, xe gắn máy thực tế.

Nếu không trùng khớp thông tin sẽ bị từ chối kiểm định. Trường hợp không bị từ chối kiểm định, cơ sở đăng kiểm lập phiếu kiểm soát kiểm định và kiểm định khí thải cho phương tiện.

Đạt kiểm định khí thải, xe mô tô, xe gắn máy được cấp chứng nhận kiểm định khí thải cấp bản điện tử được tích hợp dữ liệu với tài khoản định danh điện tử của chủ xe.

Cũng theo Thông tư 47/2024, đối với xe mô tô, xe gắn máy có thời gian sản xuất đến 5 năm, chu kỳ kiểm định khí thải là 60 tháng tính từ ngày xuất xưởng xe mô tô, xe gắn máy. Trường hợp xe mô tô, xe gắn máy trong cơ sở dữ liệu không có thông tin về ngày xuất xưởng thì tính từ ngày 31/12 của năm sản xuất xe.

Đối với xe mô tô, xe gắn máy có thời gian sản xuất trên 5 năm đến 12 năm, chu kỳ kiểm định khí thải định kỳ là 24 tháng; thời gian sản xuất trên 12 năm, chu kỳ kiểm định khí thải định kỳ là 12 tháng.

Theo số liệu thống kê của Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải, giai đoạn 2005 - 2022, tăng trưởng xe máy tại Việt Nam đạt bình quân khoảng 9,1%/năm. Đến nay, số lượng xe máy đã đăng ký trên toàn quốc đạt gần 70 triệu xe.

Tại các thành phố lớn, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chính. Tính đến tháng 8/2024, Hà Nội có hơn 8 triệu phương tiện giao thông đường bộ, trong đó có gần 1,13 triệu ô tô, hơn 6,9 triệu xe máy.

Giám đốc Sở TN&MT Hà Nội Lê Thanh Nam cho rằng, tại Thủ đô, xe máy đã sử dụng trên 10 năm chiếm 72,58%, làm gia tăng mức phát thải chất độc hại vào không khí.

Vẫn theo số liệu của Viện Chiến lược và phát triển giao thông vận tải, trong giai đoạn 2025 - 2030, xe máy vẫn sẽ là loại hình vận tải cá nhân thông dụng, phổ biến; tuy nhiên, đây cũng chính là phương tiện phát thải khí thải lớn nhất ra môi trường tại các thành phố lớn.

Theo kết quả từ 3 chương trình đo kiểm khí thải xe mô tô, xe gắn máy tại 3 thành phố: Hà Nội, TPHCM và Đà Nẵng cho thấy, xe trên 5 năm đã có xu hướng vượt tiêu chuẩn khí thải hiện hành và xe trên 10 năm có tỷ lệ phát thải rất lớn. Trong khi đó, xe có tuổi đời trên 10 năm tại cả 3 thành phố đều chiếm tỷ lệ trên 50% tổng số xe mô tô, xe gắn máy trên địa bàn. Cụ thể, ở Hà Nội chiếm 72,58%, tại TPHCM chiếm 68% và tại Đà Nẵng chiếm trên 59%.

Ủng hộ việc kiểm định khí thải xe máy, một chuyên gia giao thông cho rằng đây là việc làm cần thiết bởi thực tế, xe máy vẫn là phương tiện giao thông chủ yếu ở nước ta. Ông cho rằng, không dễ để kiểm định số lượng gần 70 triệu xe máy, tuy nhiên vẫn cần phải triển khai sớm.

"Càng kéo dài mốc thời gian thực hiện sẽ càng gây khó khăn hơn trong quá trình thực thi do lượng xe máy có tuổi đời trên 5 năm sẽ tăng lên", vị chuyên gia này nói.