Ba cẩn thận mở nút chai rượu “đông trùng hạ thảo” rót đầy ly cho khách và chủ. Cát nướng thêm mấy con mực lá. Vừa nướng mực, nó vừa “nướng” cái ý nghĩ đang nóng ran trong đầu: Chai rượu này má giấu kỹ trong góc gạc - măng - rê từ hôm Tết. Không hiểu ba sục sạo kiểu gì mà tìm được. Có lẽ đây là lý do nó làm mồi với vẻ mặt không vui. Nhớ lời má dặn, ba con bị đau dạ dày, con canh chừng đừng cho ổng nhậu. Giờ nhìn hai ông cụng ly côm cốp, Cát thấy bực bội vô cùng.

Cát nghĩ: “Làng nhỏ như cánh buồm...” là thơ sao? Tưởng gì! Câu này mình viết được. Vậy làm thơ đâu có khó. Cát nhớ thầy giáo dạy Ngữ văn kiêm giáo viên chủ nhiệm lớp 12C mà nó đang học. Thầy nói thơ đích thực hiếm lắm. Thơ du dương, phù phiếm, vần vèo, xiếc chữ, đèm đẹp thì nhiều không kể xiết. Ông nhà thơ đọc thêm một số câu nữa thì... “tắt đài”. Gần hết chai, khi ba yêu cầu đọc lại thì câu nào cũng xa rời “bản gốc”. Câu đầu thành “làng râm mát bóng dừa, xạc xào trong gió biển”. Chai rượu cạn. Nhà thơ vịn mép bàn đứng lên từ biệt, nói tui về chép lại bài thơ “xuất khẩu”, bữa sau gửi ông kèm tập thơ in năm ngoái. Tập này tui in trên năm trăm quyển mà bán sạch trong một tuần. Giờ còn mấy quyển, ai thân thiết, quý thơ, thẩm thơ tốt cỡ như ông tui mới tặng. Thời buổi kim tiền ông biết rồi. Người ta ngập ngụa trong vật chất chứ có thi ca thanh nhã như tụi mình đâu. Ba rối rít cảm ơn. Cát thu dọn chiếu nhậu. Cậu buồn cười khi thấy một cọng râu mực mảnh và cong móc vào chùm ria mép của nhà thơ.

Minh họa: Võ Văn

“Anh loét dạ dày mà cứ rượu miết”, má Cát nhăn nhó, càm ràm mỗi lần ba liêu xiêu từ đâu đó về. Những lúc như vậy ba thường cười nhăn nhở: “Dạ dày tui bị lủng hai lỗ giờ còn một lỗ là bệnh có giảm đó chớ”. Má nhìn ba, đôi mắt sâu và buồn. Cát không thích, thậm chí ghét kiểu hài ba học được từ ông nhà thơ. Cậu cho rằng ba cười cợt trên nỗi lo lắng, vất vả của má. Giờ ôn thi tốt nghiệp, Cát thấy những công thức, phương trình trên bảng đen mờ nhòa. Ngược lại, cái sạp bán rau củ lèo tèo của má ở góc chợ lại rõ mồn một. Câu nói sắc ngọt của bà thương lái vang trong đầu: “Trả bớt tiền cho chị mày đi em. Gần ba tháng rồi. Ai cũng nợ gối đầu cả đống như em chắc bà chị này sập tiệm”. Má cúi đầu, lấy ống tay áo lau nước mắt. Cát cũng không thể nào xóa “đoạn phim” cách đây mấy bữa cứ trở đi trở lại trong tâm trí. Là chuyện ba đi “làm vài ly” về gặp Huỳnh “mánh”. Tay này là cò vặt, có cặp mắt ti hí, hấp háy, gian gian. Gã cà khịa nói điều không hay. Ba nhổ khúc cây bờ rào lao tới: “Thằng mất dạy”. Hàng xóm xúm vào can ngăn. Cát đang tới trường vội quăng xe đạp, ẵm gọn ba về nhà. Ba ôm bụng thở dốc. Má ngoài chợ tất tả chạy về. Mặt tái xanh, má bước lên thềm mà cặp mắt đỏ hoe. Bữa đó, lần đầu tiên trong đời, Cát nhận ra nhà mình không còn là mái ấm đúng nghĩa.

Facebook nhắc sinh nhật của cô bạn cùng lớp, tên Vy. Lập tức lao xao trong nhóm những tin nhắn bàn tán về thời gian, địa điểm mở tiệc. “Mỗi đứa 300k vừa quà vừa ăn uống” là câu chốt. Cát nằm lắc võng, kéo lên kéo xuống màn hình điện thoại mà không đọc được gì, bởi đầu óc chật đầy những ý nghĩ rối rắm. Vy là bạn tốt. Lần lượt hai năm lớp 10, 11, Cát đều làm MC cho sinh nhật Vy. Nhớ hình ảnh cô nàng hất tóc cười, má lúm đồng tiền: “Cám ơn Cát. Ông làm MC hay đó. Tới chừng đám cưới tui, ông cũng làm MC nghen”. Cát lấy can đảm nói: “Chừng đó có MC khác vì tui là chú rể”. Đám bạn vỗ tay rần rần. Vy cầm nhánh phượng giơ lên ngang mày. Khuôn mặt đỏ vì mắc cỡ của Vy được màu hoa phượng “đồng lõa” che đi. Sau này có đứa nhớ dai, nói đó là lời “tỏ tình” bá đạo nhất khối 12.

Ký ức vui vậy mà tâm trạng hiện tại của Cát rất buồn. Má nợ nần. Ba thì mắc bệnh. Đường vào đại học quá hẹp. Cái thẻ bảo hiểm của ba không kham nổi thuốc thang, viện phí. Bức bách quá má phải đi “gõ cửa” bà con khá giả hai bên nội ngoại. Má than với con trai, nói chứ mượn cũng một, hai lần thôi chứ ai người ta sẵn tiền để giúp những người liên miên khốn khó như mình. Cát bắt chước bà ngoại an ủi má: “Ông trời có mắt. Rồi đâu cũng vô đó hết má ơi!”.

Đúng ngày sinh nhật Vy, Cát đăng xuất Facebook, khóa luôn Zalo. Anh chàng nghĩ, trong lúc chưa có lời giải thích thỏa đáng cho một quyết định bất ngờ thì tốt nhất là im lặng. Trên đường ra chợ dọn hàng cho má, Cát đau điếng khi nhận lời trách cứ của Vy thông qua Miên, một bạn nữ trong nhóm: “Người gì đâu á! Một lời chúc cũng không, nói gì có mặt”. Miên xổ thêm một tràng: “Sao ông chặn liên lạc tụi tui? Cả nhóm đỏ mắt chờ ông cả tiếng mới cắt bánh sinh nhật. Mà rốt cuộc ông bị sao vậy? Có gì thì “khai khẩu” đi. Xóm nhà lá 12C tụi mình xưa nay ăn ở với nhau đâu có tệ. Sau mùa thi này mỗi đứa một ngả, có dõi theo đời nhau cũng khó”. Cát cười như mếu: “Các bạn vào đại học suôn sẻ nghen. Mình sắp đi xa”. Miên tròn mắt, muốn nghe đầu đuôi câu chuyện ra sao nhưng Cát và chiếc xe đạp cọc cạch đã xa dần trong nắng xế.

Chiều muộn. Trăng non vừa mọc. Cát xách gói xuống tàu cá của cậu Hai. Con tàu vắng ngắt vì chưa tới giờ xuất bến. Cát thả mình xuống sàn tàu mát lạnh ngủ một giấc tới khuya. Đó là giấc ngủ bồng bềnh, đằm hơi mặn và bình yên nhất của một người quyết định đi theo tiếng gọi khơi xa, sẵn sàng cho một hành trình sóng gió. Hơn một giờ sáng, bạn tàu đang nhổ neo thì sửng sốt khi thấy Cát ngồi phì phèo điếu thuốc trước ca bin. Một người cười to: “Chú Hai ơi! Thằng Cát trốn dưới tàu”. Cát cười lém lỉnh: “Em muốn kiếm tiền. Gia đình em đang gặp khó. Điểm tựa của em là con tàu này. Nói cho sang thì dù em không chọn được hoàn cảnh, nhưng em biết chọn cách để đối mặt với nó”. Tàu xình xịch chong mũi ra khơi. Giọng cậu Hai trầm trầm trong gió biển: “Ông cậu cũng như bà mẹ. Tao thương mày lắm! Tính đẩy mày xuống tàu từ tháng trước. Chưa nói thì mày đã chọn. Khá lắm! Chuyện bỏ thi gì đó không phải là từ bỏ ước mơ mà là ước mơ tạm gác. Tao nghe ti vi nói cái nghề dọc ngang trên biển cũng là trường “đại học hàng hải”. Vậy là tụi tao tốt nghiệp lâu rồi. Giờ tới mày! Cố gắng lên cháu”. Rồi cậu Hai ra lệnh: “Để chào mừng ngư dân Cát, chuyến này tàu mình chưa về khi câu chưa đủ 10 tấn mực”.

Giờ đang là phiên biển thứ năm, mỗi phiên khoảng tháng rưỡi. Cát “nhập” rất nhanh vào nghề câu mực. Số mực bị Cát tóm gọn không kém cạnh các bạn câu lâu năm. Làn da Cát đen thui thùi lùi. Bù lại, má của cậu trả hết nợ. Sức khỏe ba cậu tốt dần lên sau phẫu thuật. Cát nghĩ, nhà một núi khó khăn thì xuống biển là một cách leo qua núi. Xuống biển, cậu thấy mình chững chạc, mạnh mẽ và trưởng thành. Để cậu Hai có thời gian được nghỉ ngơi, nhiều giờ liền, Cát tự tin “nắm” tài công, dùng la bàn điều khiển tàu di chuyển đúng phương hướng, hải trình đã định. Điều này khiến bạn tàu vừa nể phục, vừa kiêng dè.

Cát mở Facebook, đăng hình mình giơ xâu mực cười toe với dòng chữ: “Vì một sự cố nhỏ, tàu về bến sớm. Mới đó mà sắp phiên biển thứ 6 rồi. A lô xóm nhỏ 12C nghe tui hát đây: Trả lại em yêu khung trời đại học...”. Các bạn nhảy vào còm nhanh như tép.

Miên: “Vui quá! Chào bạn Cát đã trở lại. Ông cười chỉ thấy răng. Mặt như Bao Công”.

Phương: “Không sao. Mặt đen mà đời sáng là mừng rồi”.

Thắm: “Nhớ hoài câu tán gái “kinh điển” của ông trong sinh nhật Vy”.

Riêng cái còm của Vy khiến tim Cát rộn ràng: “Ông “chú rể” năm xưa đây rồi! Ra biển lớn có nhớ bờ không đó? Tui vẫn ngồi chỗ cũ, đợi một lời hẹn cũ”.

Tổng hợp nhiều nguồn