Những gốc lũa cổ thụ được trục vớt lên từ dưới đáy sông Tiền, theo thời gian và bị nước bào mòn, người ta không còn phân biệt được chúng là loại cây gì, chính vậy họ gọi gỗ lũa.

Các gốc gỗ lũa có tuổi đời trăm năm được anh Nguyễn Văn Nghỉ (43 tuổi, ngụ huyện Chợ Mới, An Giang) “phù phép”, điêu khắc thành một bộ sưu tập độc nhất vô nhị ở miền Tây.

Anh Nghỉ kể, hồi năm 2006, người dân địa phương trong lúc cào cá thì vớt được khúc gỗ lũa vô cùng đẹp mắt. Hay tin, anh liền đến tận nơi mua về để dành, rồi từ đó đam mê, miệt mài sưu tầm loại gỗ này cho đến nay.  Theo phỏng đoán của nhiều người, những gốc gỗ lũa của anh Nghỉ đang sở hữu đã nằm dưới lòng sông cả trăm năm.

Sau 15 năm sưu tầm, anh Nghỉ sở hữu hơn 3.000 m3 gỗ lũa. Trong số đó, anh chọn những gốc gỗ đẹp, ưng ý nhất rồi thuê thợ từ Huế, Nam Định vào điêu khắc thành gần 40 tác phẩm nghệ thuật có kích thước "khủng".

Những tác phẩm này gồm: hai bộ 12 con giáp, tượng Phật, hòn non bộ, bức tranh dài 24,5m, căn nhà toàn gỗ lũa, bàn khắc tranh 3D, bộ bàn ghế... Các tác phẩm điêu khắc rất sinh động, có hồn như được gửi gắm những câu chuyện của thời gian.

Các tác phẩm này đang được trưng bày tại một khu du lịch ở huyện Chợ Mới.

Theo anh Nghỉ, để tạc những tác phẩm từ gỗ lũa phải tốn rất nhiều thời gian và công sức do gỗ trầm tích dưới đáy sông hàng trăm năm nên cứng như sắt, đá.

Khi chế tác, lưỡi cưa rất dễ bị cùn và khó tạo hình. Để hoàn thiện gần 40 tác phẩm, những người thợ phải mất hơn 5 năm.

“Gỗ lũa đa phần là những cây đại thụ, tuổi đời vài trăm năm. Do nhiều tác động khác nhau, cây lại bị chôn vùi dưới lòng sông hàng trăm năm khiến phần thân gỗ bị rã, chỉ còn lại phần lõi cây bền và cứng. Cho nên, gỗ lũa nguyên khối lớn rất hiếm và hầu như không xác định được là loại cây gì”, anh Nghỉ nói.

Anh Nghỉ nói thêm, tùy theo hình thể cũng từng khúc gỗ lũa, các nghệ nhân sẽ tạc dựa theo dáng thế tự nhiên của cây. Trong đó, vẻ đẹp của gỗ lũa thường ẩn giấu nên người tạo tác phải có con mắt quan sát tinh tường, liên tưởng phong phú mới phát hiện ra được.